Tìm hiểu về lãi suất: lãi suất cố định, lãi suất thả nổi và cách quản lý rủi ro
Lãi suất là một yếu tố vô cùng quen thuộc trong các giao dịch tài chính, từ vay mua nhà, vay tiêu dùng đến gửi tiết kiệm. Hiểu rõ về lãi suất giúp bạn không chỉ tối ưu hóa khoản vay, khoản tiết kiệm mà còn giảm thiểu rủi ro tài chính trong tương lai. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về lãi suất cố định, lãi suất thả nổi, tác động của lãi suất thay đổi đến khoản vay và các giải pháp quản lý rủi ro khi lãi suất biến động.
Lãi suất là gì?
Lãi suất là tỷ lệ phần trăm mà một bên vay phải trả cho bên cho vay, dựa trên khoản vay hoặc khoản tiền gửi trong một khoảng thời gian nhất định. Lãi suất không chỉ là khoản chi phí vay tiền, mà còn là yếu tố quan trọng quyết định đến việc bạn có đạt được lợi ích tối đa khi gửi tiết kiệm hoặc vay vốn hay không. Lãi suất được chia thành hai loại chính là lãi suất cố định và lãi suất thả nổi. Vậy chúng là gì, cùng tìm hiểu ngay nhé!
Lãi suất cố định là gì?
Lãi suất cố định là loại lãi suất được áp dụng trong suốt thời gian vay hoặc thời hạn gửi tiết kiệm và không thay đổi theo thời gian. Trong trường hợp vay, lãi suất cố định thường được áp dụng cho các khoản vay dài hạn, chẳng hạn như vay mua nhà hoặc vay mua đất.
Lãi suất cố định mang lại sự ổn định và dễ đoán cho người vay, vì người vay sẽ biết chắc chắn số tiền lãi phải trả trong suốt thời gian vay. Lãi suất cố định mang lại sự an toàn trước các biến động của kinh tế, nếu lãi suất trên thị trường vay thì người vay với lãi cố định vẫn giữ mức lãi suất cũ.
Tuy nhiên, lãi suất cố định sẽ không thể hưởng lợi lãi suất giảm, nếu lãi suất thị trường giảm thì người vay phải trả hoặc nhận lãi theo mức cố định ban đầu. Thông thường, lãi suất cố định cao hơn lãi suất thả nổi. Vậy lãi suất thả nổi là gì?
Lãi suất thả nổi là gì?
Lãi suất thả nổi là loại lãi suất được điều chỉnh theo lãi suất tham chiếu, chẳng hạn như lãi suất cơ bản hoặc lãi suất liên ngân hàng. Lãi suất tham chiếu thường được thay đổi theo các yếu tố kinh tế, chẳng hạn như lạm phát, lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay.
Lãi suất thả nổi thường được áp dụng cho các khoản vay ngắn hạn, chẳng hạn như vay mua ô tô hoặc vay tín dụng tiêu dùng. Loại lãi suất này có thể mang lại lợi thế cho người vay nếu lãi suất tham chiếu giảm xuống. Tuy nhiên, nếu lãi suất thị trường tăng, bạn sẽ phải trả mức lãi cao hơn, dẫn đến chi phí vay tăng, điều này có thể gây áp lực tài chính lớn nếu không được quản lý tốt. Vậy đâu là các yếu tố tác động đến sự thay đổi này, để đưa ra quyết định vay phù hợp thì các yếu tố dưới đây phần nào giúp người vay có cái nhìn tổng quan:
Các yếu tố tác động đến lãi suất và thay đổi các khoản vay
Khi lãi suất thị trường thay đổi, các khoản vay với lãi suất thả nổi sẽ chịu tác động trực tiếp. Cùng tìm hiểu các yếu tố tác động đến lãi suất vay sau:
- Cung cầu vốn vay: đây là tổng lượng tiền mà hệ thống của các tổ chức ngân hàng cung cấp cho thị trường để thực hiện các giao dịch tài chính. Sự thay đổi trong cung - cầu sẽ tác động trực tiếp đến lãi suất. Nếu nhu cầu vay vốn tăng cao trong khi nguồn cung hạn chế, lãi suất sẽ có xu hướng tăng, và ngược lại. Tuy nhiên, mức biến động này còn phụ thuộc vào chính sách điều tiết của chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.
- Lạm phát ảnh hưởng lớn đến lãi suất: Khi lạm phát có xu hướng gia tăng, mọi người có xu hướng chuyển đổi tiền mặt thành hàng hóa hoặc tài sản khác như ngoại tệ, vàng để bảo toàn giá trị. Điều này làm giảm nguồn cung tiền cho vay, gây áp lực tăng lãi suất trên thị trường.
- Các chính sách của nhà nước: Các chính sách tài chính, tiền tệ và thu nhập mà nhà nước đưa ra nhằm điều tiết kinh tế cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất. Ví dụ, khi nhà nước áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt để kiềm chế lạm phát, lãi suất thường có xu hướng tăng.
- Bội chi ngân sách: khi chính phủ bội chi ngân sách, việc phát hành trái phiếu để bù đắp thâm hụt sẽ làm gia tăng nguồn cung trái phiếu trên thị trường. Khi lượng cung trái phiếu tăng, giá trị trái phiếu có thể giảm, làm tăng lãi suất để thu hút nhà đầu tư.
Khi chọn vay với lãi suất thả nổi, việc quản lý rủi ro khi lãi suất thay đổi là rất quan trọng. Dưới đây là một số giải pháp giúp bạn quản lý rủi ro này:
Lựa chọn kỳ hạn vay hợp lý
Việc chọn kỳ hạn vay phù hợp có thể giúp bạn giảm thiểu rủi ro. Với khoản vay ngắn hạn, lãi suất thả nổi có thể ít biến động hơn so với các khoản vay dài hạn. Nếu bạn có thể trả nợ trong thời gian ngắn, nên xem xét các khoản vay ngắn hạn để giảm thiểu rủi ro từ lãi suất.
Đánh giá khả năng tài chính dài hạn
Trước khi vay với lãi suất thả nổi, hãy đánh giá kỹ khả năng tài chính của bạn trong tương lai. Bạn cần chắc chắn rằng mình có thể đáp ứng được các khoản trả nợ khi lãi suất tăng. Điều này đòi hỏi phải dự trù được các tình huống tăng lãi suất và có quỹ dự phòng phù hợp.
Chọn lãi suất hỗn hợp
Lãi suất hỗn hợp: là sự kết hợp linh hoạt giữa lãi suất thả nổi và lãi suất cố định. Lãi suất sẽ cố định trong một khoảng thời gian từ 03 - 24 tháng (tùy gói vay khách hàng lựa chọn) và thả nổi theo thị trường sau khi hết thời gian áp dụng. Điều này giúp bạn tận dụng sự ổn định ban đầu và linh hoạt trong dài hạn.
Tăng tốc hoàn tất khoản vay khi lãi suất thấp
Khi lãi suất thả nổi đang ở mức thấp, hãy tận dụng thời điểm này để trả nhanh khoản vay. Việc tăng tốc trả nợ sẽ giúp bạn giảm bớt tác động khi lãi suất tăng trong tương lai.
Tạo quỹ dự phòng
Việc chuẩn bị sẵn quỹ dự phòng là một cách giúp bạn ứng phó với các biến động lãi suất. Quỹ này sẽ là nguồn tài chính dự trù cho các khoản thanh toán khi lãi suất tăng đột biến.
Lãi suất là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến mọi giao dịch tài chính. Hiểu rõ về lãi suất cố định và lãi suất thả nổi giúp bạn đưa ra những quyết định tài chính phù hợp với nhu cầu và khả năng của mình. Đối với những khoản vay dài hạn, nên đánh giá cẩn thận và có chiến lược quản lý rủi ro rõ ràng để tránh tình trạng mất cân đối tài chính khi lãi suất thay đổi. Hãy luôn chuẩn bị kỹ càng trước các biến động và lựa chọn phương án tài chính tối ưu để đảm bảo an toàn cho tương lai tài chính của bạn.
